De vorige legislatuur kreeg Vlaanderen er 7 wondermooie gemeenten bij na boeiende fusietrajecten. Is het sop de kolen waard? Elk fusieverhaal is anders, maar één ding staat vast: geen enkele van de gemeenten heeft spijt. Vanuit de IDEA groep blikken we graag samen met de besturen terug. In deze reeks praktijkverhalen geven we jullie graag een blik voor en achter de schermen van schaalvergroting. Per gemeente focussen we telkens op één of meerdere thema’s. Vandaag op het menu: het verhaal van Puurs-Sint-Amands.

Puurs-Sint-Amands is één van de 7 nieuwe fusiegemeenten uit de vorige legislatuur. Deze nieuwe gemeente werd geboren uit enerzijds een gemeente met de mooiste Scheldebocht als troef én anderzijds een gemeente waar Pfizer en Duvel als supermedicijnen worden beschouwd. We blikken terug met burgemeester Koen Van den Heuvel.

Terugblikkend op het hele fusieverhaal, wat ervaar je zelf als het grootste voordeel?
De fusie van Puurs en Sint-Amands is een mooi verhaal. Het is een verhaal van harmoniseren en versterken van de 8 dorpskernen. An sich zijn de concrete voordelen voor Puurs minder groot dan voor Sint-Amands. Sint-Amands was een kleine gemeente, met een beperkt budget en een kleine organisatie. Zonder de fusie zouden zij nooit kunnen werken aan de masterplannen zoals die vandaag voor Sint-Amands en de dorpskernen op tafel liggen. Dat komt enerzijds doordat zij daar de financiële middelen niet toe hadden, maar anderzijds hun interne organisatie ook dergelijke projecten niet tot uitvoering kon brengen. Puurs had op het moment van de fusie 16 A-niveaus, Sint-Amands 0. Door de krachten te bundelen kunnen we dit nu wel én zelfs in versterkte vorm.

Als grotere entiteit voelen we ook dat we sterker op de regio kunnen wegen. Dat merken we onder andere wanneer we bij AWV op tafel moeten kloppen, bij De Lijn moeten onderhandelen of onze stempel op de regiovorming willen drukken. Je spreekt nu eenmaal niet meer voor 8000 of 18 000 inwoners, maar wel voor 26 000 inwoners en dat heeft impact.

Mocht je de fusie opnieuw aanpakken, wat had je anders gedaan?
Het parcours is altijd woelig, maar ik ben tevreden hoe het is verlopen en zou die aanpak opnieuw herhalen. We hadden een goed voortraject met de Idea groep waarin we de burgers ook mee betrokken op dorpskernniveau. Groot voordeel was dat beide organisaties er echt achter stonden. We hebben op heel veel vlakken beide organisaties meteen samengebracht. In werkgroepen, in fysieke werklocaties maar ook bijvoorbeeld met een groot zomerfeest voor de personeelsleden. Dat heeft gewerkt. Van bij het begin was er verbinding, over de diensten en de dorpskernen heen.

Welke tips geef je aan besturen die aan de start van een fusietraject staan?
Belangrijkste is op zoek te gaan naar draagvlak. Enerzijds intern, bij je eigen politieke bestuursploeg, maar ook bij het managementteam. Het managementteam moet er in geloven. Maar ook draagvlak bij de burgers is belangrijk. Al moet je je zeker ook bewust zijn van de opmerkingen en de negatieve reacties die je krijgt. Ik blijf er van overtuigd dat de stille meerderheid voorstander is van fusie. Dat merk je ook in de verkiezingsresultaten. De initiatiefnemers van de fusie werden ook in Puurs-Sint-Amands beloond.

Welke voordelen ervaar je binnen die nieuwe schaal specifiek mbt de technische diensten?
Puurs telde 270 personeelsleden en er waren 85 personeelsleden in Sint-Amands.
Met het zorgbedrijf bij komen we vandaag op een 485 personeelsleden. We ervaren in de technische dienst vooral een betere organisatorische aanpak. De professionalisering heeft zich daar echt doorgezet. De technische dienst van de nieuwe fusiegemeente werd echt een professionele ploeg, met een sterke personeelsploeg, de juiste aansturing en meer professionele middelen. Je merkt dit meteen wanneer er zaken op grotere schaal moeten aangepakt worden. Ik denk hierbij aan het heraanleggen van voetpaden. Met een kleine ploeg is dat behelpen, met een grote ploeg wordt dat beheersbaar. Ook voor het aankopen van professioneel materiaal kunnen we nu voordelen uit de fusie van beide technische diensten halen.

Hebben jullie gekozen voor een centrale of decentrale aansturing van de technische dienst en waarom?
We hebben zoveel mogelijk alles gecentraliseerd met een centrale werkplaats. De ploegen uit Sint-Amands lieten we eerst nog vanuit Sint-Amands vertrekken, maar we hebben dit vrij snel bijgestuurd. We hebben bewust gekozen om mensen samen te brengen. Ook hier heeft de ondersteuning vanuit het managementteam een belangrijke rol gespeeld.

Je bent ondertussen al ettelijke jaren burgemeester. Welke impact heeft een fusie op de invulling van je ambt?
Ik ben ondertussen sinds 1989 politiek actief in Puurs. Eerst als raadslid, sinds 1992 als schepen om uiteindelijk sinds 1997 onafgebroken burgemeester te zijn. Ik ken de dorpskernen van Puurs ondertussen als mijn broekzak. Bij de verkiezingen in de fusieperiode heb ik er bewust een zaak van gemaakt om bij elk huis in Sint-Amands aan te bellen. Ik wilde de mensen van Sint-Amands en hun verzuchtingen leren kennen. Uit mijn jarenlange ervaring weet ik dat dat belangrijk is. Nochtans, probeer ik ook zeer bewust eerder vanuit de regisseursrol te handelen.

In de dagdagelijkse invulling van mijn taak als burgemeester durf ik gerust stellen dat ondertussen zeker de helft van mijn tijd naar Sint-Amands gaat qua dossiers. Dat is ook logisch, met de masterplannen komen we daar ondertussen op kruissnelheid.

De burgemeesters van de nieuwe fusiegemeenten werden allemaal herverkozen. Een succesrecept?
Ja, ik denk dat je dat wel kan stellen. Burgers zijn er klaar voor. In ons geheim recept zitten naar mijn aanvoelen 4 sterke pijlers:

Visie: Je moet een visie op lange termijn hebben als bestuursploeg én als interne organisatie. Die visie moet geloofwaardig zijn.

Strategische projecten: Met strategische projecten bij wijze van spreken bijna tot op de stoepdrempel van de mensen komen breng je die visie in de praktijk. Een visie zonder concrete projecten werkt niet.

Beleving: Je moet op elk moment voor voldoende beleving zorgen voor je inwoners. Na de zomer van Puurs-Sint-Amands brachten we ook de winter van Puurs-Sint-Amands voor àlle inwoners. Voor het verenigingsleven van Puurs waren dit al vaste waarden, maar het verenigingsleven van Sint-Amands heeft geen seconde getwijfeld en is meteen op de kar gesprongen. Ook van daaruit ontvingen we meteen een positief signaal met veel samenhorigheidsgevoel.

Aandacht voor de kleine zorgen: Je moet je bewust blijven van de kleine ergernissen van de bevolking. Strategische projecten zijn belangrijk, maar ook de kleine ergernissen moeten opgepikt worden. Een stoepsteen die scheef ligt, een volle vuilbak, een vraag die te lang blijft liggen… Eén van onze schepen is daar bijna voltijds mee bezig, maar dat rendeert. Die complementariteit is belangrijk.

Maar daarnaast – en ik val in herhaling – is onze sterke ploeg van beleidsmakers en personeelsleden het grootste succesrecept voor deze fusie geweest. Stuk voor stuk heeft ieder z’n verantwoordelijkheid opgenomen. Een flinke dosis moed was daarbij een belangrijke eigenschap.

Ben je na de ervaringen van Puurs-Sint-Amands benieuwd hoe we dit binnen de Idea Group aanpakken? Contacteer Karolien Dezeure voor een vrijblijvend gesprek via karolien.dezeure@mondea.be of 0498 85 61 00