Deze vijf essentiële tips voor het opstellen van een bestuursakkoord stelt de
administratie in staat om een onderbouwd meerjarenplan te ontwikkelen.
Het bestuursakkoord legt de visie, doelstellingen en prioriteiten van het nieuwe college van
burgemeester en schepenen vast en vormt de basis voor toekomstig beleid. Deze vijf tips
helpen bij het creëren van een bestuursakkoord dat niet alleen strategische doelen en
prioriteiten duidelijk maakt, maar ook zorgt voor een goede basis voor de opmaak van het
meerjarenplan.
Tip 1: Denk na over je timing
Een goede timing en duidelijke fasering zijn cruciaal voor het succes van het bestuursakkoord.
Begin tijdig met informele overlegmomenten en verkennende gesprekken met mogelijke
coalitiepartners. Vanaf deze legislatuur krijgt de stemmenkampioen van de grootste lijst na de
verkiezingen 14 dagen initiatiefrecht om een meerderheid te vormen. Heeft deze
stemmenkampioen na 14 dagen nog geen gezamenlijke akte van voordracht ingevoerd, dan
gaat dit over naar de tweede grootste lijst.
Zorg nadien voor een gestructureerde feedbackronde en plan voldoende tijd in voor finale
besprekingen en formele ondertekening van het akkoord. Dit proces moet resulteren in een
goedgekeurd bestuursakkoord dat je in januari 2025 kan voorleggen aan de administratie voor
de opmaak van het meerjarenplan.
We raden aan om dit bestuursakkoord begin 2025 ook formeel voor te leggen aan het college
of de gemeenteraad. Dit kan ter goedkeuring maar ook als kennisname. Dit verhoogt de
transparantie en geeft je een finaal en goedgekeurd document om verder mee aan de slag te
gaan.
Tip 2: Vertrek vanuit de omgevingsanalyse
Het bestuursakkoord zal (samen met andere documenten zoals de omgevingsanalyse en
beleidsprioriteiten van hogere overheden, het financieel kader…) een belangrijke input vormen
voor het beleid van de komende legislatuur . Een goed onderbouwd bestuursakkoord vertrekt
vanuit de omgevingsanalyse.
De omgevingsanalyse is een verplicht onderdeel van het meerjarenplan waarin je een objectieve en grondige analyse maakt van je lokaal bestuur. Deze analyse, opgesteld door de administratie, biedt waardevolle informatie over de huidige situatie van het lokale bestuur en vormt de basis voor datagedreven besluitvorming. Het helpt de nieuwe bestuursploeg om weloverwogen keuzes te maken en zorgt ervoor dat het bestuursakkoord aansluit bij de werkelijke behoeften en mogelijkheden van de gemeente.
Tip 3: Leg focus op de prioriteiten
Een bestuursakkoord moet focussen op een beperkt aantal prioritaire thema’s die het bestuur tijdens de bestuursperiode aanpakt, bijvoorbeeld woningbouw, mobiliteit, onderwijs, veiligheid…. Beperk de thema’s tot diegene die voor de coalitie topprioriteit hebben en beschrijf de gezamenlijke visie en belangrijkste doelstellingen. Dat biedt een duidelijke richting voor het beleid zonder te vervallen in gedetailleerde maatregelen die je later uitwerkt. Je kan je eventueel laten inspireren door de hoofdstukken van de gemeente- en stadsmonitor of door de SGD’s (sustainable development goals) als structuur.
Het is mogelijk dat de administratie de omgevingsanalyse al heeft omgezet in een memorandum of inspiratienota. In dit document legt de administratie haar prioriteiten en eventuele beleidsaanbevelingen duidelijk vast. Dit kan ook als inspiratiebron dienen.
Tip 4: Laat ruimte voor flexibliteit
Hoewel het belangrijk is om duidelijke beleidsdoelstellingen vast te leggen, moet het bestuursakkoord ook flexibel genoeg zijn om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen en input tijdens de opmaak van het meerjarenplan. Richt je op de effecten of beleidsdoelstellingen die je wil bereiken en laat ruimte om samen met de administratie de specifieke acties en actieplannen uit te werken.
Tip 5: Hou rekening met de politiek-ambtelijke verhouding
Het is belangrijk om in het bestuursakkoord rekening te houden met de rolverdeling tussen politiek en administratie. De politiek is verantwoordelijk voor het bepalen van de visie en strategische doelen (beleid), terwijl de administratie zorgt voor de uitvoering en praktische invulling van deze doelen (beheer).
Een goede samenwerking en duidelijke afspraken over de rolverdeling zorgen voor een efficiënt en effectief beleid. De politiek dient zich te focussen op “wat willen we bereiken” (de beleidsdoelstellingen), terwijl de administratie een belangrijke rol speelt in “hoe gaan we dat bereiken” (de actieplannen en acties). Door rekening te houden met deze verdeling, kan elke partij optimaal bijdragen aan de realisatie van een gedragen meerjarenplan.
