Van een droom naar een vergund plan. Als er wordt gebouwd of verbouwd, is er doorgaans een omgevingsvergunning nodig. Zeker bij complexere aanvragen is er tussen de dienst omgeving van je bestuur en de architect of projectontwikkelaar voorafgaand contact nodig. Daar tegenover staat de uitgebreide taaklast die de dienst de voorbije jaren toebedeeld kreeg en de vaak moeilijk in te vullen vacatures in het domein stedenbouw. Bovendien maakt de bouwshift dat projecten binnen de gemeentelijke visie moeten passen. Met het afsprakenkader ‘Bouwen aan dialoog’ bieden MONDEA en Netwerk Architecten Vlaanderen (NAV) je bestuur een houvast om het voortraject beter en transparanter vast te leggen.
Architecten en de dienst Omgeving
Architecten laten graag bij de voorbereiding van hun dossier zo weinig mogelijk aan het toeval over. Ze proberen voorafgaand aan de vergunningsaanvraag iemand van de dienst omgeving te spreken om hun zaak af te checken of te bepleiten. Een piste uitwerken die in het vergunningsproces uiteindelijk geen kans maakt, is immers in niemands belang. In veel gemeentes is de bereikbaarheid van de stedenbouwkundige loketten de laatste jaren echter heel moeilijk geworden. Klinkt herkenbaar voor jouw bestuur?
De verminderde bereikbaarheid heeft veel redenen. Door de digitale omgevingsaanvraag verloopt het aanvraagproces nu bijna overal digitaal. Daarnaast is de verantwoordelijkheid van de lokale besturen in het vergunningsproces sterk gestegen én werd de job van stedenbouwkundige een knelpuntberoep. Het is een trend die zich al enkele jaren doorzet. Uit een enquête van 2020 van NAV blijkt dat minder dan 25% van de architecten tevreden is over de kwaliteit van antwoorden en de bereikbaarheid van de loketten stedenbouw voor eerstelijnsadvies. Als het over de snelheid van antwoorden gaat loopt dit percentage zelfs terug tot 10%.
Gemeenschappelijk belang
“Nochtans hebben zowel gemeenten als architecten belang bij een goed lopend voortraject. Met duidelijke verwachtingen en afspraken aan beide zijden verloopt de samenwerking efficiënt, verkort je de doorlooptijd en maak je kwalitatieve projecten mogelijk op ruimtelijk geschikte locaties”, stelt Werner Van Hoof, senior expert in ruimtelijke planning bij MONDEA. “Dat is winst voor iedereen!”
“Architecten mogen dan wel de rechterhand en de bouwadviseur zijn die de bouwheer begeleidt, het mag niet zo zijn dat we ingeschakeld worden als slechtnieuwsbrenger omdat de overheid er niet in slaagt hun kerntaak tot een goed einde te brengen”, gaat Dirk Mattheeuws, voorzitter van Netwerk Architecten Vlaanderen verder. “Architecten worden vaak verantwoordelijk geacht door hun bouwheren, alsof ze de aanvraag niet goed hebben voorbereid. Dat is zeer nefast voor het imago van ons beroep.”
Een charter door koepelverenigingen
Koepelverenigingen VVSG, NAV, BVA en de Orde van Architecten stelden in 2021 een charter op over het ideale voortraject met vijf engagementen die de samenwerking tussen lokale besturen, architecten en vastgoedprofessionals ten goede komen:
- Communicatie over ruimtelijke regelgeving en projecten
- Respect voor ieders rol
- Goed voorbereid aan de slag
- Communicatie op maat van het project en de vraag
- Een transparante dialoog binnen de voorbespreking
Lokale besturen worden uitgenodigd om het charter door te nemen en na te gaan of de bestaande werkwijzen beter kunnen. Je kan het charter hier nalezen.
Hoe kan MONDEA ondersteunen?
Als stad of gemeente kan je nog een stap verder gaan. MONDEA begeleidt je om het charter te vertalen in concrete doelstellingen en afspraken langs beide zijden. Is de gemeentelijke regelgeving vlot vindbaar? Bestaan er checklists voor de architect? Zijn de afspraken over elkaars rol duidelijk en beschreven? Op welke engagementen en termijnen kan men rekenen langs beide zijden? Wat zijn de vervolgafspraken na een voorbespreking? We onderzoeken de dagelijkse praktijk via een online bevraging en duiden de tegenstellingen en werken aan wederzijds begrip via een inspiratieavond. Vanuit onze expertise denken we mee met je bestuur en leggen we zeer concrete doelstellingen, acties en engagementen vast in een afsprakenkader op maat. Het is mogelijk dit traject met enkele besturen samen te voeren.
