De Vlaamse Regering keurde op 17 mei 2024 het Verzameldecreet Omgeving goed. Dit zorgt voor wijzigingen in maar liefst 22 wetten op vlak van ruimtelijke ordening, (leef)milieu en natuur. Het is nog even wachten op de publicatie in het Belgisch Staatsblad, maar toch neemt Mondeaan Matthijs Van de Pol je al mee door de belangrijkste wijzigingen.

Planologische compensatieplicht bij ruimtelijke uitvoeringsplannen

De plannende overheid is verplicht om de omvorming van een zachte bestemming naar een harde bestemming te compenseren door het neutraliseren van een slecht gelegen harde bestemming op het eigen grondgebied.

Meldingsplicht bij waterbeheerder

De bevoegde waterbeheerder moet binnen dertig dagen nadat hij de werken goedkeurde voor de waterlopen van de tweede en derde categorie de volgende gegevens bezorgen aan de provincie. Die gegevens geven de impact op de ligging of het dwarsprofiel van de waterloop weer. Zo kan de provincie de digitale atlas van de waterlopen en de publieke grachten actualiseren.

Motiveringsplicht aanvrager

Het Verzameldecreet (artikel 81) introduceert in de VCRO een nieuw artikel (4.4.1/0) waarin men bepaalt dat de afwijkingsbepalingen van de VCRO (hoofdstuk 4) slechts toegepast mogen worden, wanneer de vergunningsaanvraag daarom gemotiveerd verzoekt.

Het was al zo dat van een zorgvuldige overheid niet kan worden verwacht dat zij systematisch onderzoekt of er toepassing kan gemaakt worden van een afwijkingsbepaling. Met de introductie van dit nieuwe artikel wordt die rechtsspraak nu decretaal verankerd.

Dat heeft voor de adviserende omgevingsambtenaar het voordeel dat die zich kan beperken tot een onderzoek naar de gegrondheid van de afwijkingsbepaling waar om wordt gevraagd.

Anderzijds heeft het als neveneffect dat een oplossingsgerichte omgevingsambtenaar die opmerkt dat je gebruik kan maken van de afwijkingsregeling voor een woonfunctie in zonevreemd erfgoed (artikel 10 van het BVR toelaatbare zonevreemde functiewijzigingen) zich moet beperken tot een onderzoek naar bv. tijdelijke verblijfsgelegenheden (artikel 4 voor tijdelijke verblijfsgelegenheden).

Dit wanneer de aanvraag zich zelf niet beroept op artikel 10 en het pand vastgesteld onroerend erfgoed is, waardoor er in zonevreemde context onder voorwaarden veel meer mogelijkheden zijn.

Hier kan het decreet betreffende de modulaire omgevingsvergunningsprocedure en het omgevingsbesluit soelaas bieden. De Vlaamse Regering bekrachtigde dit ook op 17 mei 2024.

Regularisatie zonevreemde functiewijzigingen

Het Verameldecreet (artikel 84) wijzigt het artikel 4.4.23 van de VCRO door een bepaling toe te voegen: “Een zonevreemde functiewijziging mag de normale bedrijfsvoering van vergunde of vergund geachte bedrijven in de omgeving niet in het gedrang brengen.”.

Daarnaast voegt men nog één belangrijke zin toe aan dit artikel: “Bij de beoordeling van de voorwaarde, vermeld in het eerste lid, 1°, c), wordt, voor wat de functie betreft, de laatst vergunde of vergund geachte functie als uitgangspunt genomen.”

De voorwaarde waarover het gaat betreft het hoofdzakelijk vergunde karakter van een gebouw of gebouwencomplex. Met deze zin maakt de Vlaamse Overheid naar eigen zeggen het regulariseren van reeds zonder vergunning gerealiseerde zonevreemde functiewijzigingen mogelijk. Dit om het hergebruik van bestaand patrimonium te stimuleren.

Volumes van bedrijfswoningen

Artikel 78 van het verzameldecreet voegt aan artikel 4.3.6 een bepaling toe die het bouwvolume van alle bedrijfswoningen die horen bij hetzelfde bedrijf beperkt tot een totaal volume van 11 250 m³.

Daarmee wordt rechte rechtsspraak verankerd in het decreet en hoopt men meteen ook de inname van open ruimte te beperken.