Zet je participatie nu best in als input voor je beleidsplanningsproces? Of net pas in de beleidsuitvoering? Of is er een mogelijkheid om participatie in te zetten in het keuzeproces?
Laat ons duidelijk zijn: een eenduidig antwoord bestaat niet! Maar we delen graag enkele
inzichten.
2024 en 2025 zijn dé planningsjaren bij uitstek. De inzet van participatie doorheen de volledige periode volgt volgens MONDEA een zandlopermodel. De mogelijkheden tot een brede inzet van participatie zien we in de periode van verkenning (beleidsvoorbereiding) en van zodra er zaken gerealiseerd worden (beleidsuitvoering). In de periode waarin beleidsmakers strategische keuzes maken, zien we minder inzet van participatie. Dat is uiteraard logisch, maar toch is het in deze periode niet onmogelijk om burgers en stakeholders te betrekken bij het maken van deze beleidskeuzes.
Enkele voorbeelden om beleidsplanning concreet te maken:
- Verkenning: In de fase van de beleidsvoorbereiding kan je veel mensen betrekken bij het opstellen of aftoetsen van de omgevingsanalyse of beleidsvoorstellen. Vaak staan de stakeholders dichter bij de doelgroepen en identificeren zij nog scherper de sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen. In deze fase is een brede consultatie belangrijk. Een
brede consultatie is mogelijk door het inzetten van burgerbevragingen, publieke inspraakmomenten, een open ideeënplatform, interactieve infomarkten en dergelijke meer. - Strategische keuzes: Bij het opstellen van het doelstellingenkader, de fase van de beleidsbepaling, kan je best kiezen voor meer gerichte consultatie van stakeholders. Voorbeelden hiervan zijn focusgroepen, interviews maar ook gerichte surveys kunnen hier nuttig zijn.
- Realisatie: Bij het uitwerken van actieplannen en acties, de fase van de beleidsuitvoering, kan je de participatie weer breder trekken. Vaak hebben stakeholders met praktijkervaring heel interessante ideeën voor het operationaliseren van doelstellingen op de meest effectieve en efficiënte manier. Vaak is de concrete invulling van bepaalde doelstellingen voor beleidsmakers minder van belang en kunnen stakeholders deze rol opnemen. Co-creatie workshops zijn hier een mooi voorbeeld van. Ook in de uitvoering zelf kan je participatief te werk gaan en zijn principes zoals Right To Challenge interessant om te verkennen. Wanneer je organisatie in uitvoeringsmodus gaat, kan je uiteraard afhankelijk van de participatieruimte op zoek gaan naar de momenten en methodieken per project om verenigingen, organisaties, burgers en/of experts te betrekken. Want zo bekom je meer draagvlak en draagkracht. De toekomst van je gemeente maak je samen met je stakeholders!
