Elke stad of gemeente beschikt over straten, pleinen en parken. Maar wat maakt zo’n ruimte écht uitnodigend? Wanneer worden mensen er blij van, voelen ze zich welkom en betrokken? Het antwoord ligt niet alleen in sterk ontwerp, maar in iets meer fundamenteel: ruimte maken samen met mensen.
Publieke ruimte begint bij de gebruiker
Een buurtplein wordt pas een echte ontmoetingsplek als het aansluit bij hoe mensen het willen gebruiken. Een straat wordt pas echt leefbaar als ze afgestemd is op het ritme van bewoners, bezoekers én voorbijgangers. Elk van hen beleeft de ruimte anders. Sarah van 14, die op zoek is naar ruimte om te dansen of te skaten. Of Gerard van 72, die dagelijks en dichtbij wandelt en graag op een rustige plek mensen ontmoet. Als je die diverse perspectieven van bij de start meeneemt, ontstaan plekken die écht werken.
Want als lokaal bestuur of ontwerper is het belangrijk om al die verschillende leefwerelden mee te nemen in je ontwerpproces en een plek te creëren die niet alleen mooi is, maar ook leeft. Niet door ellenlange vergaderingen, infomarkten met dezelfde usual suspects en kritische Facebookposts. Maar met praktische werkvormen en een stap-voor-stap aanpak dichtbij mensen. Want de expertise over het dagelijkse leven in een buurt, die zit bij de mensen die er (ver)blijven.
Participatie als motor van creativiteit en kwaliteit
Ruimtelijke participatie biedt een unieke kans om projecten niet alleen beter af te stemmen op bewoners, maar ook om nieuwe ideeën te laten ontstaan. Door het gesprek tijdig te openen, verzamel je inzichten én energie. Het resultaat? Slimmere keuzes, meer draagvlak, en ruimte die leeft.
En misschien nog belangrijker: je zet de toon voor samenwerking en vertrouwen. Een goed participatieproces zorgt ervoor dat mensen zich betrokken voelen, dat beleid transparanter wordt en dat publieke ruimte écht publiek wordt.
Digitale tools als hefboom voor participatie
Ook online kan participatie inspirerend, verrijkend en interactief zijn. Via digitale platformen bereik je een breder en diverser publiek dan met een gewone projectwebsite. Het is de ideale aanvulling op fysieke bijeenkomsten: een tool voor 24/7 interactie én verzamelplek voor alle informatie uit interviews, verhalen, buurtmomenten en ideeën. De levendige buurtplek komt zo alvast digitaal tot leven en wordt tastbaar en zichtbaar. Platformen zoals Go Vocal of Hoplr, waarmee MONDEA actief samenwerkt, bieden krachtige functionaliteiten aan voor ruimtelijke projecten en buurtverbinding.
Uit de praktijk van een ‘placemaker’
Mondeaan Ine Plovie timmert al jaren verder aan participatie-expertise bij ruimtelijke projecten. Want er zijn wel wat stakeholders in de publieke ruimte -burgers, handelaars, collega’s, andere overheden…). Hun ideeën en belangen op elkaar afstemmen gebeurt niet vanzelf. Dat deed ze in verschillende contexten: van buurtprojecten in haar vrije tijd, participatiebegeleiding in complexe projecten als voormalig participatie-ambtenaar in een centrumstad tot verdiepende opleidingen over placemaking en circulaire stedenbouw. En daarbij zag ze uiteraard al heel wat mooie voorbeelden. Wat sprong eruit?
‘Wie ‘placemaking’ googelt ziet snel heel wat kleurrijke plaatjes en pleinen in grote steden. Maar het is vaak de onzichtbare samenwerking die erachter zit die het verschil maakt. Handelaars die mee investeerden om van het verloederde Bryant Park in New York de plek met schaakborden, events en boekenkastjes te maken die het vandaag is. Wat begon met buurtbewoners die de pastorijtuin onderhielden, groeide uit tot iets veel groters. Eerst kregen ze een plek om hun materiaal op te slaan. Nu baten ze de volledige pastorie uit als een levendige zomerpop-upbar. Deze bar, gedragen door en voor de buurt, brengt extra leven in het publieke park. Samen met het lokaal bestuur zorgen ze voor betaalbare activiteiten die de zomer kleur geven. Er is maar één rode draad. Eén goed idee (of probleem), enkele ondernemende burgers die elkaar vinden (zelf of door een initiatief van de overheid) en partners die ondersteunen maar ook voldoende loslaten.
Laat publieke ruimte werken voor mensen
MONDEA heeft experten met de juiste ervaring, mindset, tools en coördinatieskills. Wij geloven dat ruimte pas betekenis krijgt als ze vertrekt vanuit de mensen die er leven. Niet als een bijkomstigheid, maar als een essentieel onderdeel van elk goed ruimtelijk project. Daarom zetten wij actief in op participatieve trajecten die energie geven, richting bieden en gedragen resultaten opleveren.
Want ruimte is er niet voor even, maar voor altijd. Wat je nu ontwerpt en bouwt, in stenen, groen, ontmoeting en leven, heeft nog voor meerdere decennia een impact op de buurt en haar bewoners.
